A industria de curtidos en Bueu

Falar das fábricas de curtidos en Bueu é algo que non está gravado no maxín de Bueu como pobo. Pero si podemos confirmar que houbo momentos da súa historia nos que os goldreiros ou curtidores traballaban o coiro nas súas casas de Bueu, Cela e Beluso.

Real de Legos-Bueu- Catastro Ensenada 1752

Se ben é certo que o facían ao por menor case sempre como algo complementario ao seu oficio de zapateiros. Destes, poderiamos facer unha relación de pouco máis dunha ducia sacados do Real de Legos do Catastro de Ensenada de 1752: como Agustín Estévez de Soutelo, Alberto de Otero de Meiro, Julián Juncal da aldea de Pedreiras, Patricio Gallego de Cela, Antonio Estévez, outro que vivía na Rosa-Beluso etc. Aínda que non había grandes diferenzas, non todos traballaban a mesma cantidade de peles polo que a ‘utilidade’ que lle adxudicaban de impostos a cada un ía dos 30 aos 70 reais/ano.

AHPP-Escr. Benito de Aris-1837 Venda Fabrca. curtidos

De grande fábrica de curtidos temos, no primeiro terzo do século XIX, como propietarios dunhas instalacións na antiga rúa Berrón de Pontevedra,.á dona da salga da Praia de Beluso, Mª Rosa Avalle[1] viúva de Pedro Plá.

Mais, Houbo fábrica de curtidos de certa entidade en Bueu? A resposta pode deducirse dunha solicitude para facela en 1883 na casa que hoxe aínda se coñece como a de “Pin Cabanillas” en Pescadoira. Casa que foi primeiro salga (1806) de Vicente Freire e Mª Alberta Otero e que logo pasaría a José Domínguez Fontenla que a mediados do XIX tivo unha pequena fábrica de curtidos aproveitando as pías para os procesos químicos e lavados das peles.

A grande fábrica de curtidos quixeron montala, en 1883, ampliando esta os señores Alejandro López e Salvador Ferradás, para o cal pediron á alcaldía autorización, que non lles foi concedida, nos seguintes termos:

“que na casa almacén dos herdeiros do finado José Domínguez situada en Pescadoira fóra do centro da poboación, teñen proxectado establecer una tenería[2] para o curtido de coiros ou peles e modificaralgúns dos pilos ou chancas que xa contiña por terse exercido antes de agora a mesma industria no oficio; pero como ademais séxalles preciso reformar a súa fachada e para elo necesiten o permiso conducente con acordo ás ordenanzas municipais do concello aprobadas pola superioridade, se ven na necesidade de recorrer a V”.

 Para finalizar cabería preguntarse se hai outros indicios relacionados coa actividade do coiro nas parroquias de Bueu. Quizais a toponimia puidera dar algunha pista; que eu saiba, e sen moita relación coa industria dos curtidos, hai unha parcela nas Meáns chamada “Lavandeira” ou “Pozo de Coiro”.

Outra referencia ven da sabedoría de Belarmino Barreiro quen ouvira dicir que as donas dun muíño do río da Devesanova-Cela, ‘As Pelonias’, tamén se dedicaron ao curtido da pel.

Nota: Esta entrada, feita no marzo do 2003 e activada automaticamente  agora foi completada con outras aportacións documentais e formou corpo dun artigo na revista Cedofeita de Lérez-Pontevedra, Pode lerse ou baixarse en: http://bueu.esy.es/Documentos/Autoresbueue/Arturo%20Cidras/Cedofeita-2023-Curtidos.pdf

 

---

[1] Ela e os seus fillos vendérona por 10.000 reais, o 13 de abril de 1837, a Bernardo Echevarría, outro empresario dos curtidos.

[2] Fábrica de curtidos.