Hoxe remata agosto e nos seus ollos
reflíctese a equipaxe da tristura que dá a partida dos amigos, dos veciños, dos
veraneantes,... Setembro, unha vez máis, reparte pensamentos e sentimentos de
Bueu na memoria e no corazón dos Santi, dos Paco, das Lucías, das Lolas e de
tantos e tantas que, como as andoriñas, tentarán volver no vindeiro ano.
En homenaxe a todos os que estivestes en
Bueu este verán e desexades regresar... un pequeno relato froito dunha estancia
na praia de Beluso, a mediado dos anos sesenta do século pasado, da doutora
coruñesa, afincada en Granada, Lina Anguiano, titulado “Unha carta á praia de Beluso” e que continuación transcribo e
traduzo:
 |
| Premer no libro para ver artigo orixinal |
Rúa
longa dunha ringleira de casas que mira á costa. Un pequeno porto. Unhas redes
tendidas ao sol. E barcas, moitas barcas de quilla achumbada que no país chaman
dornas; unas varadas na area, outras cabeceando nas augas da ría.
Ás
costas un val, o verde val que ascende ata Beluso, domina o pobo e as próximas praias
e as suaves montañas que alá enfronte contornan a distancia .
Un
museo, en cuxa fachada unhas palabras vibran sobre a pedra, como un himno de gloria
ao mar.
Un
monumento en granito ao pescador, unha lonxa, unhas tendas con aparellos de pesca.
Rapaces que xogan a ser mariñeiros. Mulleres que van e veñen con cestas de peixe
á cabeza. Homes curtidos, que a porta dunha taberna, charlan en grupos ao caer a
tarde, antes de facerse ao mar.
Vento
salobre, vento de brea que ule a eucalipto y ten todos os sabores do val. Vento
que descende do bosque de Beluso, vento insondable do Norte.
E un
mar que brama desde o principio do Tempo día e noite, día e noite, sen amainarse,
sen sosegarse nunca.
Este
é Bueu, o pobo de pescadores, mecido no regazo da aldea de Beluso. Este é Bueu.
O
vermello amante do faro protexe agora ao pobo que quedou sen homes. Ao meu balcón, aberto ao presaxio
das olas, chega o eco duns pasos e o dolor dunha aguda nostalxia. Unhas débiles
luces escintilan nas augas da ría. Lixeiras nubes ocultan a medias a lúa. Pero o
ceo é claro e vexo como emerxen as montañas e vexo o pobo e o reloxo do museo mariñeiro
que marca as horas en Bueu.
No
hai voces. Non hai murmurios. Ninguén vela. Só o latexo do mar e o latexo da
miña escura nostalxia. Unha anguria, a ignota angustia do mar que arrastra as lágrimas
de todos os mundos, irrompe a ondadas na miña alma. A praia de Beluso recolle o
meu pranto e o nome dun soño que se vai.
Mañá
xa partira... Mañá.
De
cara ao alento da noite, douche as gracias e dígoche adeus.
Douche
grazas pola luz con que teus ollos me miraban, polo teu sorriso, por las fondas
baladas da túa patria que me bríndache á medianoite a véspera de irvos a Bueu.
Douche
grazas polo bondadoso ademán con que a túa man me protexía. Douche graxzas por non abandonarme un só instante. Douche grazas por todas as atencións, por todas as pequenas cousas que me ofrecías a
diario. Douche grazas, grazas sempre por todo lo que recibín de ti.
Cambiaría
meus días máis felices polas sinxelas comidas na longa mesa familiar que presidía
a túa nai. Á miña memoria acude unha e outra vez a tenra solicitude conque todos
os irmáns a obsequiabades a ela e o cálido xesto con que ti te inclinabas para atenderme
a mi.
En
ocasións túa nai conversaba cos tres compatriotas que compartían a vosa vida. Falaba
da cociña, as costumes e as doces vivencias que quedaran no Leste, no país natal.
Todas
as miñas alegrías as cambiaría por volver a escoitar o suspiro das ondas naquela
mesa. E as cambiaría polo fermoso paseo que facíamos todos xuntos para asistir o
domingo á parroquia de Bueu.
A ti
gustábache ir polo camiño máis largo, por un sendeiro bordeado de árbores que ascendía
ata a igrexa. No azul da mañá e da ría, o saúdo da campá brincaba gozoso polo val.
Vosos
amigos e teus dous irmáns levaban a túa nai no centro. Ti diante, viñas sempre comigo.
De vez en cando chegaban a nós algunhas frases no teu idioma eslavo. Era túa
nai quen falaba, Ti volvíaste cara o ser querido que salvara varias fronteiras para
vir a mirarvos. Volvíaste cara ela cos teus claros ollos iluminados de caricias.
Logo, sorrindo, traducíasme a min as súas palabras ... E seguíamos camiñando.
De
súpeto dabas un salto para alcanzar a pola dunha árbore. Ou apartábasme delicadamente
do sol. Ou me gastabas unha broma. E me mirabas aos ollos. E sorrías ... E seguíamos camiñando.
A veces
eu detíñame para mirar atrás. Bueu e a praia ían quedándose abaixo. A medida que
ascendíamos, a paisaxe se dilataba, se expandía ata o horizonte. Na inefable calma
da altura, unha visión de montes, de prados e casais, de ría, de sol, de verdes
e azuis, de barcas, de luz e de brisa, parecía desbordarse e inundar de beleza á
terra. Parada alí, na cima, escoitando o trémulo secreto das árbores, eu miraba
e miraba. Miraba cos ollos do rostro e miraba cos ollos da alma.
Mañá,
agora mesmo, todo isto xa non é máis cun recordo, o nome dun soño que se vai.
Xa
para sempre estes días serán meu Tatra, a vella montaña do Leste, onde ti naciche
e que acaso nunca a volvas ver.
Unha
tarde falábasme da túa infancia. Falábasme dos Cárpatos, das veces que remaras polo
río que serpeaba o Tatra. Non era en Bueu onde evocabas a túa nenez. Era noutra
praia, sentados sobre unha rocha nun lugar deserto de matos e penas, batido polas
ondas. Foramos ata alí en lancha. O vento borrascoso do Norte azoutábanos o rostro e sacudía os fentos que
crecían ao pé da rocha. Ti detivécheste a contemplalos e pasando a man polas matas,
pregúntacheme como se chamaba na miña lingua. Eu che dixen o nome e entón dícheme
a coñecer unha lenda que os vellos contaban aos nenos do teu país.
Segundo
a lenda, o fento daba unha flor que vivía unha sola noite, a noite de San Xoán.
Había que saír de madrugada a buscala ao resplandor das fogueiras acendidas ao pé
das montañas e aquel neno que tivese a fortuna de atopala, podía pedirlle tres cousas,
as máis desexadas, que a flor tiña a virtude de conceder… De pequenos adoitaban
falarlle dun neno que en tempos achara a flor... Ti dicías sorrindo non
atoparas ningunha.
Referíasme
a lenda na rocha, de face aos grises da tarde, nunha paraxe que traía á túa
memoria o recordo do Tatra.
Mañá
xa partiría e cando chegue o verán xa non poderei ir á rocha a buscar o froito
do fento a noite de San Xoán. Pero se nalgún outro lugar atopásea, pedirei á
flor que che sexa dado volver ao Tatra. Pedirei que outra vez che sexa dado
pousar a túa man nos fentos dos Cárpatos e asucar o río onde ti aprendiches a
remar na nenez.
Está
a subir a marea e as ondas estrélanse contra o dique onde ti e eu estivemos
sentados esta noite. Só fai unhas horas e xa parece que o reloxo do museo
mariñeiro cesase de latexar. Só fai unhas horas que ti che desposuías do xersei
para botalo blandamente sobre os meus ombreiros. Só fai unhas horas.
Sopraba
o vento e o pobo fórase a descansar. Unicamente nós permaneciamos sentados no
dique escoitando a rouca sonata das ondas. Toda a noite desexariamos quedarnos
alí, á clara luz de Eternidade que bañaba as nosas almas.
Agora,
mentres ti dormes mergullado talvez na nostalxia do Tatra, eu contemplo o dique
e de novo dígoche grazas. Grazas por coidarme tan docemente. Grazas pola
benvida que me dispensaches na estrada cos teus irmáns e amigos a tarde que
cheguei a Bueu. Grazas polas mouras, polas rosas silvestres que, atadas no teu
pano para que non me picase, íasme ofrecendo esta tarde cando subiamos polo
bosque á festa de Beluso.
Os
músicos estaban tocando cando chegamos arriba. Un vendedor cun mazo de papeletas acercouse a
nos. Ti mércachelle uns cantos boletos dunha rifa que sorteaban unha tenreira. E
os dous votámonos a rir.
Na
contorna nosa bulía unha algarabía de campesiños que subían á aldea, de luces, de
faroliños, de traxes novos, de música e pregóns, enmarcado todo polo bosque, os
prados e o sol da tarde que refulxía abaixo, na ría de Bueu.
Entre
a xente atopamos a teus dous irmáns e a teus amigos. Ao mirarnos sorríronse, viñeron
a saudarnos e volveron a deixarnos só.
Un
gaiteiro arrancouse de pronto cun vals. Os mozos dividíronse en parellas. Ti que
es tan alto inclínachete cara min e cun novo
destello nos teus límpidos ollos, pregúntacheme sorrindo: «¿Bailamos?». Pero sen
saber por que nos quedamos alí sen movernos. Quedámonos apoiados no muro presenciando
o baile e todo o escenario da festa.
Durante
longos años estiven anhelando este momento. Durante longos años estiven desexado
que me fora concedido volver á terra, compartila, abarcala, vivila de novo cunha
persoa achegada ao meu corazón. E xa miras, puiden escoitar na túa compaña a gaita
e as cancións que arrolaron a miña nenez. E penetreime de todos os errantes espíritos
do mar e do vento, acubillada na calor dunha prenda de lá que era túa. E asistín
a unha misa aldeán con todos vós. E puiden admirar ao teu lado as candorosas imaxes
de todos os cruceiros que nos saían ao camiño de Beluso. E xa entre as sombras do
ocaso, regresei contigo pola soidade do bosque. Regresei coas túas rosas silvestres
na man, despedindo caladamente os casais e a ría de Bueu e as chispiñas de luz que
se ían acendendo nas aldeas veciñas mentres arriba, ás nosas costas, quedaban cada
vez máis lonxe o baile e os rumores da festa.
Agora
teño o corazón cheo de cousas belas, cheno de Bueu e de vosoutros e ao mesmo tempo
que te dou a ti as grazas, doullas tamén a Deus.
A noite
está declinando. Dentro dunhas horas, cando veñas ti, como todas as mañás a buscarme
para ir a almorzar con vós, eu xa terei partido. Márchome ao amencer á hora na que
os homes retornan da pesca. Voume coas rosas silvestres que ti me deches esta tarde...
Voume lonxe da terra, moi lonxe da miña Tatra.
Non
sei a que lugares levarame o meu destino. Pero, por onde queira que pase e saiba eu que ti te atopas
alí, irei a mirarte. Sempre irei a mirarte.
A flor
do fento que vive só unha madrugada, floreceu esta noite. É a ofrenda que che fago
en memoria do Tatra. É a miña última mirada. É o meu adeus.
A
ti mar de Beluso, que seguirás pisando no dique o lamento de todos os que pasaron,
que seguirás cantando día e noite a túa sombría cantinela aos nenos que quedan e
a todos os que vaian vir; a ti praia de Beluso, déixoche a miña carta. Nela entrégote
o meu silencio, entrégote o meu pranto e o nome dun soño que se vai.
