O 26 de agosto de 1938 sae no xornal La Vanguardia a cuarta e última entrega do artigo “Relato veraz de la realidad de Galicia” no que a pintora Maruja Mallo[1] “unha artista ilustre, unha muller de orixinal sensibilidade, revela así a traxedia da súa patria”.
Entre dos asasinados ou perseguidos polos falanxistas, militares,
carlistas,…fala de tres persoas de Bueu nos seguintes termos:
“Falarei
daqueles que coñecín persoalmente, xa que o número de vítimas é incalculable.
Juan Caballeira, alcalde de Bueu desde
o triunfo da Fronte Popular, detido con dezaoito máis, foi conducido á illa de
San Simón. Cando foron a buscalo, a Falanxe aseguroulle: "Sabemos que non fixo
nada que é vostede un cabaleiro". "Eu non son un cabaleiro, son un
home", contestoulles. O delito que
cometera foi conseguir que o cesto mínimo da cesta de sardiñas fóra de 15
pesetas, e facer a defensa da cultura e dos traballadores galegos en "El
Pueblo Gallego" (diario de Vigo). Na
illa de San Simón, cando o cárcere está repleta, atan os corpos dos presos de
cinco en cinco e arróxanos ao mar. Alí[2],
no lazareto, quitáronlle a vida a Caballeira, gran xornalista, home sen tacha e
de valor probado.
Didio Riobó, propietario da illa de Ons,
situada preto das illas de Cíes, perseguido como masón, aforcouse na illa da
que era propietario; non puido soportar o derrame de tanto sangue, a veloz
desaparición de tantas vítimas. Deixou sete cartas escritas aos verdugos de
Bueu.
[...] José da Torre, secretario do Partido Comunista de Bueu; a última
vez que o atopamos díxonos: "Eu non fuxirei ás montañas. Eu quero a vitoria ou o
cemiterio. O triunfo será noso". Uns
días máis tarde era conducido ao Concello de Bueu para encarceralo. Cando foron
a buscalo cinco falanxistas armados con cristos e pistolas, gritáronlle: "Covarde,
es ti o que onte proclamabas a liberdade?".
"Dádeme un fusil e veredes se son valente", contestou. Como se negou a saír de alí porque sabía onde levábano,
abalanzouse sobre un dos falanxistas e cos dentes lle desgarrou media cara. Os
falanxistas asestáronlle dezasete puñaladas e arroxárono á rúa por un balcón
dun Concello. Así lle arrincaron a vida a J. da Torre, carpinteiro, construtor
de barcas e bo mariñeiro.”
[1] Teño que confesar que ata o ano 1979
apenas oíra falar de Maruja Mallo. Dela faloume un amigo que atopei en Barcelona
cando estaba cunha excursión do colexio de Legazpi. Tamén comentoume uns
artigos desta pintora relacionados con xentes da miña zona. E ante a miña
curiosidade envioume un mes despois a transcrición dos mesmos. Máis de trinta
anos despois aparecían no Faro de Vigo dous magníficos artigos do xornalista
bueuense Salvador Rodríguez. Un deles titulado “Maruja
Mallo, testigo de cargo” “rescataba” o mesmo texto que anos atrás recibira
de Cataluña. Sempre tiven gañas de dalo a coñecer aos meus alumnos. Máis non
atopaba ocasión propicia e cando a atopaba sempre había “algo” que podería desfigurar
a mensaxe e volvía a quedar no tinteiro. Agora dous meses despois de cando lle
puxera data de publicación sae case que tal cal a noticia.
[2] Aínda que é certo que estivo en San Simón,
foi fusilado en Pontevedra.
Ningún comentario:
Publicar un comentario