Primeira ‘fotografía’ de Bueu

Unha cousa é imaxinar a paisaxe ao través da documentación e outra velo co realismo dos ollos dun fotógrafo, pintor ou debuxante. E se esa mirada ten case que 150 anos e, aínda por riba, coincide coa percepción que un tiña da época non pode ser máis gratificante.

Algo así ocorre coa contemplación do Bueu do 1868. Unha primeira ‘fotografía’ que non ven da man da Cámara escura[1] nin tampouco do Daguerrotipo nin da primeira foto en cor como a de J. Clerk Maxwell aparecida na mesma década.

A primeira[2] ‘fotografía’ de Bueu é unha “Panorámica Xeral de Bueu”, en cor, dende a Praia de Beluso. É unha ‘foto’ ou ‘case foto’ pintada ao óleo, por encargo do concello, no maio de 1868 por Federico Guisasola Lasala (Madrid 1830-Pontevedra 1882)[3]. É un fermoso e pouco coñecido cadro polo que se pagaron 60 escudos isabelinos[4].

 Algúns datos e curiosidades do cadro:

-         As medidas do cadro: Lenzo-óleo enmarcado en madeira de 100 x 80 centímetros

-         O cadro estivo colgado na sala capitular moitos anos ata que por mor dunhas obras no concello foi depositado no faiado[5].

-         Ante o seu abandono e deterioro un concelleiro, Pin Cabanillas, reclama sexa restaurado e a Comisión de Cultura do concello faise eco desta proposta en maio de 1985 e, días despois, a Comisión Municipal Permanente faculta á de Cultura para levar a cabo as xestións oportunas. Ao mes seguinte preséntase un presuposto do Padroado do Museo de Pontevedra –Taller de restauracións- por un importe total de 73.000 pesetas. A mesma Comisión de Cultura di: “...estimamos que debe ser aceptado este presuposto por considerar que esta obra é digna desta restauración, dado o seu valor pictórico e sentimental”. Foi aceptada a suxestión e aprobada pola Comisión Permanente.

-         Cambióuselle o marco e como síntese dos tratamentos que se lle fixeron ao cadro temos:

o   Limpeza

o   Reentelado

o   Montaxe en novo bastidor

o   Fixóuselle a capa pictórica

o   Reintegración

o   Protección final

-         Moitos dos que repararon nel no pasado coñecíano como o “Cadro da vaca” polo animal que aparece no primeiro plano.

-         A pesar de ser unha Vista Xeral, se facemos unha ampliación, atopámonos unha primeira e fermosa ‘fotografía’ do pobo de Bueu: con precisión no detalle, cun Bueu casa por casa e, por estar, ata se aprecian os secadoiros de redes.

-         O cadro leva uns anos colgado nun despacho do concello. Atópase en boas condicións se exceptuamos unhas faltas no óleo froito dalgún despiste, mala manipulación, do tempo...

Por pedir, pediría que se coñeza o cadro e coñecéndoo valórese e presérvese do esquecemento e do deterioro.

---

[1] A primeira fotografía que puido contemplarse: “Vista desde a ventá en Le Gras” (1826)

[2] Con anterioridade, 1849, había un debuxo titulado “Praia de Bueu” (Pescadoira), do grande paisaxista romántico Jenaro Pérez Villaamil (1807-1854):  http://acidras.blogspot.com.es/search/label/Pérez Villaamil

[3] Discípulo da Escola de Madrazo. Aínda mozo abriu en Vigo una escola de pintura. No verán de 1958 coincidiu co alcalde bueuense, Agustín Plá Aballe, na Exposición Agrícola e Industrial e Artística de Galicia celebrada en Santiago de Compostela. Ase mesmo na entrega de medalla xa ambos levaron unha de cobre; o Agustín por ‘trigos e centeos’ e Guisasola, por un cadro de ‘cabeza de estudio orixinal’. Logo pasou a residir en Pontevedra, no curso 1862-63, para facerse cargo da praza de interino de “Debuxo lineal de figura e de adorno” no Instituto desta cidade. Nesta época fixo viaxes por Galicia tomando apuntes que lle serviron na súa obra posterior.  Meses despois de pintar o cadro, iniciouse a coñecida coma ‘Revolución de setembro’ ou ‘A Gloriosa’ marchou a Madrid e logo a Salamanca. De volta a Madrid pasa grandes penurias económicas das que sae grazas a unha serie de encargos de retratos, portadas de publicacións. No 1872 regresa a Galicia traballando coma debuxante e acuarelista. Colaborou, con fermosas litografías, nas revistas Ilustración Española y Americana, e en I. Gallega e na I. Asturiana nas que poden verse interesantes e moi coñecidas litografías como as da serie Tipos populares de Galicia: “Patrón dunha lancha pescadora de Beluso” (1880)”

[4] Uns meses antes, no agosto de 1867, hai un cargo nas contas do concello de Bueu de dous escudos con e catrocentas milésimas a favor de “D. Francisco Piqué por un cadro no que contén o retrato do bizarro xeneral Dⁿ Casto Méndez Núñez”

[5] A principio dos oitenta do século pasado estaba colgado no salón de plenos xunto coa Virxe do Carme que José Benito Otero Baena lle doara á Confraría. Cadro que posteriormente foi reclamado pola confraría e hoxe pende nas súas oficinas.