Bueu: Equivalencia de Pesos e medidas tradicionais co S. Métrico Decimal

Hoxe imos achegarnos ao momento no que os concellos, como o de Bueu, tiveron que lexislar para adaptarse, na práctica, ao que dispuña a Lei de pesas e medidas de 19 de xullo de 1849[1]. Deixar as medidas tradicionais e adaptarse ao Sistema Métrico Decimal non foi nada doado. Algunhas unidades de pesas e medidas duraron, na súa adaptación definitiva, algo máis dun século.

Texto oficial do...

O Concello Municipal de Bueu

 Segunda varias disposicións vixentes, as pesas e medidas que deben usarse nos pobos da Península, deben ser arranxadas ao novo sistema métrico decimal; e para as transaccións neste distrito municipal proponse as modificacións que a continuación se anotan.

No Distrito de Bueu existen como tipos as pesas e medidas sig^s (seguintes) para medir:

Trigo  centeo.............	1 ferrado de 12 concas, equivalente a 20 litros 86 cents
Millo e feixóns..........	1 ferrado de 16 concas, equivalente a 26 litros 80 cents
Graos e sementes......	1 conca, equivalente a 1 litro 738 cents
O viño e Agte. con.....	1 calabazo, que seu peso é de 40 libras castelás equivalentes a 18 litros 0 87 mils, conten 40 cuartillos.
O viño e Agte. con....	1 cuartillo, que pesa 1  libra castellá
O viño ....................	1 pipa compútase con 26 cabazos, e resulta igual ás que marcan en Galicia 60 vergas, e en Cataluña 63 ½ cortes, conten o peso de 1040 libras castelás equivalentes á 478 quilogramos-500 gramos.
Os terreos................	1 vara de 13 cuartas galegas, equivalente a 2 metros 728 mils
Os terreos................	1 ferrado de sementeira, comprende 64 varas cadradas, de 13 cuartas, é equivalente a 643 varas castelás cadradas, e á 5 áreas 00 centiáreas 97 mil2.
Panos e lenzos..........	1 vara castelá de 4 palmos, equivale a 836 milims
Outros efectos..........	1 vara de 4 cuartas galega equivale a 861 milims
Outros usos..............	A braza nominal de 8 cuartas galegas igual a 1 metro 721 milims
Aceites...................	A medida arroba castelá de 25 libras, equivalentes a 12 litros 563 mililitros. = e para o menudeo = o cuartillo e as súas divisións
O peso...................	1 libra castelá de 16 onzas equivale a 460 gramos e ademais seus submúltiplos, arroba e quintal.
O peso....................	1 libra galega de 20 onzas, equivale a 579 gramos e ademais seus múltiplos e submúltiplos: arroba e quintal.

A modificación de pesas e medidas arranxadas ao sistema métrico decimal poden usarse baixo os tipos seguintes

Poderá usarse para medir:

Trigo o centeno.......	1 ferrado de 20 litros, equivalente a 11 concas 50 cents dos cales 5 equivalen a 1 hectolitro. = tipo nos cereais.
Millo e feixóns........	1 ferrado de 25 litros, equivalente a 14 concas 38 cents dos cales 4 computan 1 hectolitro, = tipo nos cereais
Viño..................... Viño..................... (outro cabazo)	1 cabazo de 18 ½ litros, que pesara 39 libras 80 centes castelás igual a outros tantos cuartillos, dos cales 26 cabazos  computaran unha pipa que conteña 468 litros, pesando 476 quilogramos 424 gramos, equivalentes á 1035 libras castelás. = Para completar un hectolitro precísanse 5 cabazos e 10 litros máis. Dobre decalitro 1 cabazo de 20 litros (dobre decalitro), que pesara 44  libras 23 cents castelás igual a 44’23 cuartillos, e para computar 1 pipa precísanse 24 cabazos, contendo 480 litros, pesando 488 quilogramos 640 gramos.
Para medir e pesar
O viño...................	Y 400 gramos equivalentes a 1062 ls castelás = Para completar un hectolitro precísanse 5 cabazos que é o tipo fixado nos líquidos. O cómputo dunha pipa con este cabazo ten de aumento 22 libras.
Graos e sementes....	1 conca de 2 litros equivale á 1 conca 15 cents
Os terreos................	1 vara de 28 decímetros = equivale a 13 cuartas galegas das que 64 cadradas computan 5 áreas 00 centiáreas igual a un ferrado de sementeira de medida actual. = A hectárea é tipo nas agrarias, polo que se compara con 100 áreas.= a 20 ferrados de sementeira.
Panos lenzos e outros efectos	1 metro equivalente a 1 vara 7 pulgadas 00 líneas de castela = e igual a 1 vara 5 pulgadas 9 ½ líñas de Galicia.  (A castelá= 1’196   A galega = 1’ 157)
Os aceites.............	1 litro equivalente a 1 libra 990 mil2. 1 decalitro = 10 litros, equivale a 19 libras 9/10
O peso.............	1 libra de ½ quilogramo, equivale a 17 onzas 33 cens 1 quilogramo = dos cales 11 ½ é unha arroba, e 46 igual a 1 qq castellano, e 57 ½ equivale a 1 qq de Galicia.

1 hectárea son 20 ferrados de sementeira = 1 ferrado de sementeira = 8 ferrados de millo…

---

[1] O seu Regulamento pódese ler no arquivo dixital da Biblioteca Nacional de España no seguinte enderezo: http://bdh-rd.bne.es/viewer.vm?id=0000092980&page=1